Romantisch verdwalen in nationaal park Tsjechisch Zwitserland
Voor wandelaars is het nationaal park České Švýcarsko in Noord-Tsjechië een parel van rust en grillige natuurpracht. In dit ‘Boheemse Zwitserland’ kun je jezelf verliezen in een landschap van dichte bossen met rotsformaties die telkens weer doen verstommen. Zijn naam dankt het aan twee Zwitsers die hier goed 250 jaar geleden kwamen verdwalen in een regio die hen heel erg aan thuis deed denken.
Adrian Zingg en Anton Graff, landschapsschilders aan de Academie van Dresden, trokken aan het eind van de 18de eeuw graag met penselen en tubes het Elbezandsteengebergte in op de grens van Duitsland met Tsjechië, om er het ruige bergland op doek vast te leggen dat hen zo aan hun geliefde Zwitserland herinnerde. Hun werk inspireerde de veel bekendere romanticus Caspar David Friedrich, die voor zijn tableaus van de nietige, eenzame mens in een ruige en woeste natuur evengoed inspiratie kwam opdoen in dit oergebied.
Het najaar met zijn mooie zonnige herfsttinten, afgewisseld met mistige en druilerige regendagen, leek ons ideaal om dit sprookjesland stapsgewijs te doorkruisen. Al was het maar om dat romantische gevoel nog intenser te kunnen ervaren. En natuurlijk ook om hordes andere toeristen te ontwijken, die vooral in de zomer naar dit natuurgebied komen afzakken.
Al is dat relatief, want Boheems Zwitserland, sinds januari 2000 Tsjechiës jongste nationale park, blijft in de Trotter-reisgids van Tsjechië en Praag zelfs onvermeld. En het omringende gebied stond voordien vooral bekend vanwege zijn vervuilende kolenwinning en industrie. Veel grote bezienswaardigheden, boeiende steden en interessante monumenten moet je er nu niet meteen verwachten.
Een kevertje dat bomen velt
We kwamen dan ook vooral voor de rust en de natuur. En die zijn hier alomtegenwoordig. Boheems Zwitserland strekt zich uit over een gebied van 80 km2 vanuit het grensplaatsje Hřensko aan de Elbe oostwaarts richting Jetřichovice en Krásná Lipa, en het loopt noordelijk naadloos over in natuurgebied Saksisch Zwitserland (Duitsland) dat met 93 km2 nog net iets uitgebreider is. Het is een goed beschermd, hellend bosland met af en toe een lap weiland erdoorheen. Her en der doemen markante zandsteenformaties op en zijn er diepe kloven, waardoor riviertjes als de Kamenice en Křinice zich een parcours slijten.
Wat meteen opvalt, is dat de bossen hier erg gehavend lijken, door natuurlijk én menselijk ingrijpen. Houtval en -kap, waar je ook komt. Oorzaak is de grote droogte van de voorbije zomers, waartegen de oerbebossing van beuken en dennen wel, maar de talrijk aangeplante en minder diep wortelende sparren en lorken nauwelijks bestand zijn. Die droogte, en de nefaste invloed van de schorskever die zich door het houtweefsel van de boom vreet, doen er massa’s bomen in ijltempo afsterven.
Maar de mens komt waar mogelijk de natuur te hulp. Langs zeldzame wegen doorheen het gebied, zoals de toeristische slingerweg tussen Hřensko en Jetřichovice, wordt preventief gekapt en geruimd. En ook langs wandelpaden zie je de boomstammen massaal opgestapeld. Enkel bij ruig weer en in de barre winter moet je er extra voorzichtig zijn voor vallend hout.
Verrassende ontmoeting met Kate Winslet
We verblijven tijdens onze trip in Sněžná, nabij Krásná Lipa, een piepklein heuveldorp van verspreid liggende vakwerkhuizen en blokhutten, dat in mooi Sudeten-Duits Schnauhübel heet. Onze vakantiewoning is net zo’n authentieke boerenwoonst, maar dan heel comfortabel ingericht. Vanuit ons nest in Sněžná maken we een eerste wandeltocht, die langs het barokke Onze-Lieve-Vrouw-van-de-Sneeuwkerkje leidt.
Aan dit kerkje is een hele historie verbonden, maar het interessantst vinden wij de anekdote dat hier in 2008 opnames werden gedraaid voor het romantische drama The Reader, met Ralph Fiennes en Kate Winslet, die daarmee een Oscar voor beste vrouwelijke hoofdrol in de wacht sleepte. Een foto van de opname hangt wat achteloos aan een plakkaat bij heilige naast de kerk. We dalen af naar Dlouhý Důl, waar we langs weilanden met opvallend gehoornde runderen vervolgens opwaarts richting Vlči Hora, de Wolvenberg, stappen.
Die Vlči Hora is later de bestemming van onze tweede tocht: een breed afgeronde kegel die met zijn 580 meter boven de golvende landstreek uitsteekt, met op de top een oude en in deze tijd van het jaar verlaten uitkijktoren annex dakterras. De voet van de toren rust tegen een rotsmassa van vulkanische basaltsteen met magnetiet, krachtig genoeg om de naald van een kompas tot 40° uit de richting te bewegen. Gelukkig hebben wij een smartphone met gps-functie mee om ons op het juiste pad te houden…
Klauteren tussen rotsspleten
Wolven kwamen we op onderweg naar de Wolvenberg niet tegen. Al komen ze in dit natuurgebied wel voor en hebben ze zich, zoals bij ons in De Kempen, er ook opnieuw aan het kweken gezet. Heel wat andere bedreigde diersoorten zijn hier dankzij de beschermstatus van natuurgebied aan een heropleving toe, zoals zeldzame vleermuizensoorten, de zevenslaper en een grote kolonie slechtvalken. De lynx en de bruine beer hebben het gevecht met de mens hier dan weer verloren.
Het nabijgelegen Kyjov is vertrekpunt voor diverse wandelingen doorheen de vallei van het klaterende beekje Křinice, omzoomd met hoge rotswanden waar je via steile trappenpaden overheen kan klauteren. Een fijne uitdaging voor jong en minder jong, met onderweg fraaie uitzichtspunten. Doorheen dit gebied snijdt ook het 23 km lange Köglerpad, het oudste natuurpad in Bohemen.
Om te bekomen van een lange, inspannende tocht is het achteraf goed toeven in een herberg of restaurant in een van de pittoreske randdorpen van het natuurpark. Men serveert er voor een prikje eenvoudige, maar eerlijke boerengerechten, naar Oost-Europese traditie met een flinke brok vlees en gegaarde groenten, met knedlicky of knoedels, op basis van gestoomd brood. Wat daar onvoorwaardelijk bijhoort is een frisse pint Tsjechisch bier. Misschien wel van de lokale brouwerij Falkenštejn?
Een recordbrug waar je niet overheen kan
Onze meest uitdagende tocht bewaren we voor het eind. We vertrekken vanop de parkeerplaats in Mezní Louka, middenin het natuurpark, waar je ook enkele hotels en zelfs een kampeerplaats kunt vinden. Via het populaire Gabrielapad stijgen we gedurende anderhalf uur gestaag in de richting van de bekende Pravčická brána, of Prebischtor in het Duits. Het is naar verluidt de grootste natuurlijke rotsbrug van Midden-Europa.
Onderweg al zijn de uitzichten op het lager gelegen ommeland adembenemend. Eens zo mooi nog met een lage, priemende zon op de achtergrond die niet enkel het verkleurende bladerdek van de bomen, maar ook de grillige rotswanden fel accentueert. Wanneer we uiteindelijk van achter een bocht de Prebischtor in de smiezen krijgen, is ons najaarsplaatje helemaal compleet.
De zandstenen brug zelf laat zich niet meer betreden, maar je kan ze vanuit allerhande perspectieven naar hartenlust bewonderen en fotograferen. De pionier van het toerisme in deze streek, vorst Edmund von Clary-Aldringen, maakte ze reeds in 1881 toegankelijk voor publiek, toen hij hier aan de voet van de brug het rotshotel Falkenštejn liet bouwen. Dit voormalige hotel is nu toegangspoort en pleisterplaats, en je kan er binnen ook een fraaie collectie landschapsfotografie bewonderen.
Vanuit Falkenštejn kan je oostwaarts nog verder wandelen in de richting van Hřensko, of via de Mühlenweg weer richting Mezní Louka. In het hoogseizoen laat ook de nauwe Edmundskloof tussen Hřensko en Mezna zich bewandelen. Een spectaculair deel van dat traject dien je per bootje af te leggen. Maar dat is tijdens de winterperiode niet toegankelijk.
Voor wie aan onze selectie niet voldoende heeft, liggen in het nationaal park Tsjechisch-Zwitserland nog meer eindeloze wandelroutes, ijk- en uitkijkpunten te wachten. Daar kan je je, net als de schilders uit de romantiek, oeverloos aan vergapen. Moet je zeker maar eens doen.
PRAKTISCHE INFO
Algemeen
Toeristische Dienst Tsjechië | #VisitCzechRepublic
Nationaal Park České Švýcarsko | www.npcs.cz
Ter plaatse
Huis van Boheems Zwitserland | Křinické náměstí 1161/10, Krásná Lípa
Informatiecentra | Er zijn ook plaatselijke informatiecentra in Hřensko, Mezní Louka, Jetřichovice, Chřibská en Srbská Kamenice
Wandelapp | Een handige navigatie-app op je wandeltochten is mapy.cz (te downloaden via Google Play of Apple iStore)
Bereikbaarheid
Met de auto | De afstand Brussel-Hřensko bedraagt 780 km. Je volgt de snelweg doorheen Duitsland tot Dresden.
Per trein | Regelmatige verbindingen per trein naar deze regio vanuit Praag (of Dresden)
